1) Η επίδραση των φιλοσοφικών πεποιθήσεων του Schrodinger στην ερμηνεία του για την κβαντική μηχανική

Ο φορμαλισμός της κβαντομηχανικής ακολουθεί πολλούς διαφορετικούς δρόμους που θεωρούνται ισοδύναμοι μεταξύ τους και οδηγούν στα ίδια αποτελέσματα. Τα ερμηνευτικά ρεύματα που επιχειρούν να καλύψουν τα ζητήματα που αφήνει ανοιχτά ο κβαντομηχανικός φορμαλισμός είναι αρκετά. Ωστόσο οι περισσότεροι φυσικοί ασχολούνται με τις πρακτικές εφαρμογές των εξισώσεων χωρίς να τους απασχολούν το ερμηνευτικά «σενάρια» που υπάρχουν. Τους ενδιαφέρουν τα φαινόμενα και όχι το τι «κρύβεται» από πίσω τους και τα προκαλεί. Όμως, για όσους το θέμα της οντολογίας είναι σημαντικό, η ερμηνεία που θα δοθεί στον φορμαλισμό είναι σημαντικό ζήτημα. Και ο Schrodinger ήταν σίγουρα ένας από αυτούς.

Οι φιλοσοφικές πεποιθήσεις του Schrodinger έπαιξαν βασικό ρόλο στην επιμονή του να μην αρνηθεί πολλές από τις έννοιες της κλασσικής φυσικής κατά την προσπάθεια ερμηνείας της κβαντομηχανικής. Συγχρόνως, τον έκαναν ιδιαίτερα δηκτικό απέναντι στην ερμηνεία της Κοπεγχάγης. Αξίζει να σημειωθεί η ισόβια επιμονή του σε αυτές, όπως μπορεί κανείς να διαπιστώσει συγκρίνοντας δύο φιλοσοφικά άρθρα του «Seek for the Road» (το 1925) και το «What is Real?» (1960, έναν χρόνο πριν από το θάνατό του).

Αντίθετα με την εντύπωση που συνήθως επικρατεί, ο Schrodinger δεν ήταν ρεαλιστής (επιστημολογικά). Οι απόψεις του μοιάζουν να μην ήταν πολύ μακριά από εκείνες του Boltzmann που έλεγε ότι: «… ο στόχος μιας θεωρίας συνίσταται στην κατασκευή μιας εικόνας του εξωτερικού κόσμου, που υπάρχει αμιγώς εσωτερικά...»

Ο Schrοdinger δεν δεχόταν την ύπαρξη μιας εξωτερικής πραγματικότητας στην οποία αναφέρονταν οι κεντρικοί όροι μιας φυσικής θεωρίας. Πίστευε στη φυσική πραγματικότητα υπό μία διαφορετική άποψη. Και μόνο υπό αυτήν την άποψη, πίστευε στη δυνατότητα της αντικειμενικής περιγραφής της. Κατά την άποψή του, εκείνη η πραγματικότητα βρισκόταν στο μυαλό. Έγραφε: «… ο αποκαλούμενος εξωτερικός κόσμος είναι δομημένος αποκλειστικά από συστατικά του εγώ.» και «… Η διαδεδομένη τοποθέτηση που αξιώνει ότι πρέπει να παραιτηθούμε από την προσπάθεια αντικειμενικής περιγραφής της φυσικής πραγματικότητας, απορρίπτεται αφού ο αποκαλούμενος εξωτερικός κόσμος δομείται αποκλειστικά με στοιχεία του ενός μυαλού, και χαρακτηρίζεται ως κάτιπου είναι κοινό για όλους, δηλαδή που αναγνωρίζεται από κάθε υγιή και λογικό άνθρωπο….»

Κατά συνέπεια, ο ρεαλισμός του θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένας «λογικός μυστικισμός» ή ένας «μεθοδολογικός ρεαλισμός». Η εμπειρία ενός εξωτερικού κόσμου είναι γεγονός που πραγματοποιείται στο μυαλό. Πέρα από αυτό, ο Schrοdinger πίστευε στην ομοιότητα των μεμονωμένων μυαλών: υπάρχει στην πραγματικά μόνο ένα μυαλό! Η πολλαπλότητα που αντιλαμβανόμαστε είναι απλά μια εντύπωση. Ασπάστηκε αυτήν την αντίληψη από τη ινδική φιλοσοφία των Vedanta.

Όσον αφορά στην επιστήμη, ο Schrοdinger είχε αντιλήψεις που βασίστηκαν στις έννοιες της κλασσικής φυσικής: «… η αναπαράσταση μιας φυσικής διαδικασίας με μια νοητική εικόνα πρέπει να γίνει χωρίς χωροχρονικά χάσματα, δηλαδή η εικόνα πρέπει -τουλάχιστον σε επίπεδο αρχών της θεωρίας- να μας επιτρέψει να λέμε τι συμβαίνει σε κάθε στιγμή σε κάθε σημείο του χώρου.»

Ήταν λοιπόν αναμενόμενο το ότι ο Schrοdinger αντιτέθηκε στην έννοια των ασυνεχειών και των κβαντικών αλμάτων. Παρομοίασε τα κβαντικά άλματα με τους επικυκλίους του Πτολεμαίου. Θεώρησε ότι η εκπομπή και η απορρόφηση ενός φωτονίου πρέπει να θεωρηθούν ως φαινόμενο στάσιμου κύματος που χαρακτηρίζεται από την ισότητα των διαφορών συχνότητας (που αντιστοιχούν στις διαφορές των ενεργειακών επιπέδων) του εκπέμποντος και απορροφώντος ατόμου.

Έλεγε: «Μια ευρέως αποδεκτή άποψη υποστηρίζει ότι μια αντικειμενική εικόνα της πραγματικότητας -όπως πιστεύαμε ότι μπορούμε να την έχουμε- δεν μπορεί να υπάρξει. Μόνο οι αισιόδοξοι από μας (μεταξύ των οποίων περιλαμβάνω τον εαυτό μου) θεωρούν ότι αυτή η άποψη είναι μια φιλοσοφική εκκεντρικότητα, μια πράξη της απελπισίας εν όψει μιας μεγάλης κρίσης.»

Οι ισχυρές φιλοσοφικές τοποθετήσεις του Schrοdinger ήταν αρκετά κατασταλαγμένες προτού αρχίσει την εργασία του για την κβαντική μηχανική (στα τέλη του 1925). Έτσι, προσπαθούσε να ερμηνεύσει τα μαθηματικά αποτελέσματα των επιστημονικών του ερευνών στο πνεύμα των φιλοσοφικών απόψεων που ήδη είχε.

Συνέχεια άρθρου >

Μετάβαση σε άλλη ενότητα του άρθρου:

1. Η επίδραση των φιλοσοφικών πεποιθήσεων του Schrodinger στην ερμηνεία του για την κβαντική μηχανική
2. Η πρώιμη κυματομηχανική ερμηνεία του Schrοdinger
3. Η κριτική στην πρώιμη κυματομηχανική ερμηνεία του Schrοdinger
4. Άλλες ερμηνείες της περιόδου 1926-1927 και πειραματικά δεδομένα
5. Η εγκατάλειψη των κυματομηχανικών ερμηνειών
6. Συγκρίνοντας τις ερμηνευτικές προσεγγίσεις των Schrödinger και Bohr
7. Επιστημολογικά σχόλια στην ερμηνεία της Κοπεγχάγης
8. Η συμβολή του Schrödinger στην αντίδραση προς τη σχολή της Κοπεγχάγης
9. Η αναβίωση της κυματομηχανικής περιγραφής του Schrödinger, το 1935
10. Εισαγωγικές παρατηρήσεις για τους «ασκούς» που άνοιξε η γάτα του Schrodinge
11. Η «κβαντική γάτα» και η κατάρρευση της κυματοσυνάρτησης
12. Η «κβαντική γάτα» και η ερμηνεία των πολλαπλών κόσμων
13. Πειραματικές απόπειρες δημιουργίας μιας «μικρής γάτας» του Schrodinger
14. Οι θέσεις του Schrοdinger για την κβαντομηχανική, ιδωμένες σήμερα